به گزارش موج ارس جلفا [1]، همه ساله با شروع هوای سرد در کشور و افزایش استفاده از وسایل گرمایشی که عمدتاً گازسوز است، شاهد حوادث ناگواری در اثر استنشاق گاز مونوکسیدکربن(گازگرفتگی) می‌باشیم که متأسفانه سالانه تعدادی از هموطنانمان در اثر مسمومیت با این گاز خطرناک به کام مرگ کشانده می‌شوند.
گاز مونوکسیدکربن محصول احتراق ناقص مواد سوختی نظیر گاز شهری، گاز کپسول، نفت، بنزین، گازوئیل، پارافین، زغال‌سنگ، زغال‌چوب، چوب و… می‌باشد. لذا هر وسیله‌ای که با سوخت کار می‌کند و دارای عملکرد معیوب بوده، یا به طور صحیح نصب نشده و یا دارای دودکش مناسب نمی‌باشد، می‌تواند منبع تولید و انتشار گاز CO باشد. منابع احتمالی تولید گاز مونوکسیدکربن آبگرمکن، بخاری دیواری و زمینی، بخاری سیار، شومینه، موتورخانه، اجاق گاز، لباس خشک‌کن گازی، اجاق با سوخت چوب، گرم‌کننده‌های سونا و استخر می‌باشند.
این گاز خطرناک چون بدون بو و مزه و غیر قابل دیدن می‌باشد، به‌راحتی منتشر شده و اغلب آن را «قاتل خاموش» می‌نامند. استنشاق هوای آلوده به گاز مونوکسیدکربن مانع از اکسیژن‌رسانی به بافت‌های بدن شده و می‌تواند موجب آسیب‌های مغزی گردد.
این گاز از طریق تنفس وارد ریه‌ها شده، به جریان‌خون رسیده و به گلبول‌های قرمز متصل می‌شود. گلبول‌قرمز وظیفه اتصال و انتقال اکسیژن را دارد، اما زمانی که مونوکسیدکربن به آنها متصل می‌شود دیگر توانایی حمل اکسیژن را از دست می‌دهند. در این‌صورت خودبه‌خود اکسیژنی از ریه جذب بدن نشده و بیمار با وجود استنشاق اکسیژن خفه می‌شود. با توجه به اینکه مسمومیت ناشی از این گاز به صورت تدریجی می‌باشد، برای پخش گاز در سراسر بدن حدود چهار تا شش ساعت زمان نیاز است و این حادثه اغلب زمانی رخ می‌دهد که ما در خواب می‌باشیم.
مسمومیت در کودکان سریع‌تر بروز کرده، اما در افراد مسن عوارض عصبی ناخوش بیشتری را بجا می‌گذارد. جنین مادران باردار نیز می‌تواند دچار مسمومیت با مونوکسیدکربن شود.
علائم مسمومیت متنوع است. شایع‌ترین علائم شامل سردرد، احساس گیجی، تهوع، استفراغ، درد شکم و اسهال می‌شود. البته بیماران با تشخیص ابتلا به عفونت‌های ویروسی یا مسمومیت‌غذایی مرخص می‌شوند. باید دقت داشت که این بیماران تب نداشته و دسته جمعی مبتلا می‌شوند. اگر پیگیری از نظر تماس با گاز شهری و دیگر سوخت‌های فسیلی مانند تماس با دود ماشین از آنها گرفته شود، تشخیص به بیراهه نمی‌رود. اغلب آزمایشگاه‌های بیمارستانی و غیربیمارستانی توانایی شناسایی را ندارند یا دسترسی به آن مقدور نیست. در صورتی که شرایط مصدوم به احتمال مسمومیت با مونوکسیدکربن دلالت دارد باید به‌سرعت و بدون‌معطلی برای تشخیص از محیط آلوده خارج شده و به بیمارستان منتقل شود. درمان اصلی در بیمارستان با تجویز اکسیژن با غلظت بالا شروع می‌شود. بسیاری از بیماران نیازمند اکسیژن با فشار بالا هستند که تعداد محدودی از مراکز درمانی به آن دسترسی دارند.
نکته قابل توجه درخصوص گازگرفتگی این می‌باشد که تعدادی از مصدومان مسمومیت با مونوکسیدکربن دچار عوارض تأخیری می‌شوند. از دست رفتن حافظه، اختلال شخصیتی، پرخاشگری، بی‌قراری و حتی کوری از دیگر عوارض تأخیری گزارش شده است. با وجود تحقیقات فراوان افراد در معرض خطر چنین عوارضی مشخص نیستند، اما مسلم است که هر چه علائم اولیه شدیدتر باشد خطر بروز عوارض بیشتر است.
به منظور پیشگیری از مسمومیت ناشی از گاز باید قبل از استفاده از وسایل گرمایشی از کارکرد صحیح آن اطمینان داشت. ایمنی باید در مورد عدم نشت گاز و تولید گاز مونوکسیدکربن صورت گیرد. افرادی که دچار مسمومیت با این گاز می‌شوند، نباید به محل بازگردند، مگر این که سیستم گرمایشی به‌خوبی بررسی و معاینه شده و نقایص برطرف شود. هرگز در فضای بسته ماشین را برای مدت طولانی روشن نگذارید و سخن آخر اینکه همواره به یاد داشته باشیم که گاز مونوکسیدکربن هیچ نشانه‌ای ندارد و بدون اینکه فرد متوجه شود وی را مسموم می‌کند؛ پس بهتر است که همه ساله به طور مداوم و دوره‌ای وسایل تولیدکننده این گاز خطرناک را بررسی نموده و از عدم نشت و سلامت آنها اطمینان حاصل نماییم.